1. Soorten schepen

De binnenscheepvaart is een zeer diverse sector, bestaande uit verschillende types binnenvaartuigen die sterk van elkaar verschillen. Deze schepen omvatten onder andere droge lading schepen, tankschepen, passagiersvaartuigen, stadsrondvaartboten, duwboten, palletvervoer, containervaart, tankvaart, rivier- en kanaalarbeid, en sleepvaart. Elk van deze schepen heeft zijn eigen werksysteem, dat onderling aanzienlijk kan variëren.

Voor iedereen is er echter een plek in de sector, ongeacht persoonlijkheid, geslacht, afkomst, etc. 

De binnenscheepvaart sector heet iedereen van harte welkom.

 
2. Beroepen in de sector

Deksman/lichtmatroos

Een deksman is de laagste rang in de binnenscheepvaart -geen verplicht bemanningslid-. Een deksman in opleiding wordt automatisch een lichtmatroos, maar tegelijkertijd telt een lichtmatroos wél mee als een verplicht bemanningslid. De taken van de deksman komen overeen met de taken van de matroos -zie hieronder-. Men moet alle taken onder begeleiding van een bemanningslid uitvoeren. 

Matroos

Een matroos mag/kan alles qua taken, op een schip, zelfstandig uitvoeren. De werkzaamheden zijn gelijk aan die van een lichtmatroos met het verschil dat je deze nu zelfstandig uitvoert. Het gaat onder andere over het uitvoeren van kleine reparaties van het schip, schuren, verven en schoonmaken van het schip. Men heeft als lichtmatroos 360 vaardagen nodig om aan het Examen Matroos deel te nemen. Er is ook een tweede optie, men kan een erkende opleiding Matroos Binnenvaart volgen, waardoor je in 9 maanden incl. 90 vaardagen de functie van matroos behaalt, en dit zonder een examen achteraf! 

De fysieke opleiding Matroos Binnenvaart is momenteel alleen bij CVO Antwerpen te volgen, en is ook een VDAB erkende opleiding. Als men een e-opleiding wil/kan volgen, is er ook de opleiding e-opleiding bij Antwerp Maritime Academy (AMA). 

Volmatroos

Als volmatroos zet je al je opgedane kennis en ervaring in praktijk om, en ben je in staat om zelfstandig inzetbaar te zijn bij alle werkzaamheden op een schip, maar is men ook dichter bij het doel, want de volgende functie is de functie van stuurman. Als stuurman ben jij de persoon die de schipper assisteert bij alle werkzaamheden, met andere woorden ben je zijn rechterhand. 

Werktuigkundige

Je bent verantwoordelijk voor het functioneren en controleren van de motoren, daarnaast voer je ook alle technische onderhoudswerken uit die moeten gebeuren op het schip. Je kan de opleiding volgen in het secundair onderwijs bij GO! De Scheepvaartschool! 

Stuurman

In de Belgische binnenscheepvaart is een stuurman verantwoordelijk voor de navigatie en besturing van het schip, waarbij hij zorgt voor een veilige koers en nauwkeurige communicatie met sluizen, bruggen en andere schepen. Daarnaast coördineert hij het laden en lossen van vracht, houdt hij toezicht op de veiligheid en voert hij onderhoud uit aan boord.

De stuurman assisteert de kapitein bij operationele beslissingen en neemt indien nodig de leiding over. Verder beheert hij administratieve taken, zoals het bijhouden van logboeken, en stuurt hij de bemanning aan om ervoor te zorgen dat alle werkzaamheden efficiënt en volgens de voorschriften worden uitgevoerd.

Klik hier voor meer informatie. 

Kapitein/schipper

Als schipper geef je leiding aan de bemanning en ben je verantwoordelijk voor het hele reilen en zeilen op het schip. Je voert de navigatie, zorgt voor de veiligheid van de opvarenden en je bent verantwoordelijk voor het onderhoud van het schip en voor het laden en lossen van de lading, met andere woorden, ben jij de eindverantwoordelijke van het schip. Ook regel je administratieve zaken zoals vrachtbrieven en documenten voor de douane. De schipper is in het bezit van een groot vaarbewijs en/of rijnpatent.

Als kapitein heb je dezelfde taken als de schipper, maar je bent daarnaast in het bezit van een ondernemersdiploma. Dat betekent dat je zelfstandig ondernemer kan worden of natuurlijk ook gewoon in loondienst bij en rederij kan gaan werken. Je neemt zelfstandig beslissingen over de bedrijfsvoering en je hebt de eindverantwoordelijkheid over personeel en organisatie.